Του Πάνου Τριγάζη*
Επέτειος μνήμης αλλά και εγρήγορσης είναι τα 68 χρόνια του ολοκαυτώματος της Χιροσίμα (6 Αυγούστου 1945) από το «μικρό αγόρι», όπως οι Αμερικανοί μιλιταριστές (κυνικά εφευρετικοί) είχαν ονομάσει την πρώτη ατομική βόμβα. Επρόκειτο για προμελετημένο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, το οποίο επαναλήφθηκε στο Ναγκασάκι, τρεις μέρες μετά. Ο κόσμος μπήκε στην πυρηνική εποχή περνώντας μέσα από τα ερείπια των δύο αυτών ιαπωνικών πόλεων και πάνω από τα πτώματα διακοσίων και πλέον χιλιάδων ανθρώπων.
Εντονα έχουν χαραχθεί στη μνήμη μου πολλές εικόνες από την επίσκεψη που είχα κάνει στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1991, στο πλαίσιο διεθνούς αντιπροσωπείας ειρήνης, με πρόσκληση της οργάνωσης των «Χιμπακούσα», δηλαδή των επιζώντων των δύο πυρηνικών ολοκαυτωμάτων. Θυμάμαι όταν είχαμε επισκεφθεί το Μουσείο Ειρήνης στη Χιροσίμα ότι είχα σταθεί με δέος μπροστά στο μαυρισμένο ρολόι με τους δείκτες σταματημένους: ώρα 8.15 στην Ιαπωνία, ώρα μηδέν για τον κόσμο.
Στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου η ανθρωπότητα βρέθηκε πολλές φορές στα πρόθυρα της πυρηνικής καταστροφής. «Η κλωστή κινδύνευσε να σπάσει αρκετές φορές μετά τη Χιροσίμα», υποστηρίζει ο Νόαμ Τσόμσκι, «με πιο γνωστή περίπτωση την κρίση των πυραύλων το 1962 στην Κούβα».
Παρά τη λήξη του ψυχρού πολέμου, η πυρηνική απειλή δεν εξαλείφθηκε, αντιθέτως παίρνει νέες μορφές και διαστάσεις. Τα πυρηνικά όπλα αριθμούν πάνω από 23.000 και ο κίνδυνος διασποράς τους είναι μεγάλος. Ενα «νέο είδος» πυρηνικού πολέμου έζησε ο κόσμος με τη χρήση των βομβών απεμπλουτισμένου ουρανίου στο Ιράκ και στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Η συμφωνία που υπέγραψαν τον Απρίλη του 2010 οι Ομπάμα-Μεντβέντεφ, για δραστικές μειώσεις στα στρατηγικά όπλα των ΗΠΑ και Ρωσίας αποτελεί θετική εξέλιξη, αλλά δεν υπάρχει ένας «οδικός χάρτης» από τη νέα START στο «Global Zero», δηλαδή στον μηδενισμό όλων των πυρηνικών οπλοστασίων. Μπορεί μια παγκόσμια πυρηνική σύγκρουση να μην είναι πιθανή σήμερα, αλλά σειρά εύφλεκτων περιοχών εκπέμπουν SOS. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στο «πυρηνικό κλαμπ» (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία) έχουν προστεθεί η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Β. Κορέα.
Περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή, η Μ. Ανατολή κινδυνεύει να γίνει νέα Χιροσίμα. Είναι η πιο στρατιωτικοποιημένη περιοχή της Γης, που δοκιμάζεται από ξένες επεμβάσεις, αιματηρότατους πολέμους, κατοχές και καταπατήσεις δικαιωμάτων, με πρώτο το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να έχει το δικό του κράτος στη γη του. Αν η περιοχή μετατραπεί και σε πεδίο πυρηνικού ανταγωνισμού, η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική από κάθε άποψη.
Στη Μ. Ανατολή ο κίνδυνος διασποράς των πυρηνικών όπλων είναι μεγάλος. Ηδη υπάρχει το παράνομο πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήλ, αλλά και άλλες χώρες της περιοχής μπορεί να υποκύψουν στον πειρασμό απόκτησης πυρηνικών όπλων στο μέλλον. Από την άλλη, το ζήτημα της διασποράς χρησιμοποιείται και σαν πρόσχημα για νέες επεμβάσεις και πολεμικές απειλές.
Επίσης, μεγάλοι κίνδυνοι πηγάζουν και από την εξάπλωση των πυρηνικών εργοστασίων στην περιοχή, όπου η Τουρκία έχει το προβάδισμα με το σχέδιο για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου στην υψηλής σεισμικότητας περιοχή των Αδάνων.
Επομένως, είναι εξαιρετικά επίκαιρη η πρόταση για αποπυρηνικοποιημένη Μ. Ανατολή, αίτημα πολλών δεκαετιών του φιλειρηνικού κινήματος και των δυνάμεων της Αριστεράς. Πρόταση που έχει έρθει στο προσκήνιο και με αποφάσεις και του ΟΗΕ. Ωστόσο, με θλίψη διαπιστώνουμε ότι η Ελλάδα δεν έχει ενεργοποιηθεί στην ίδια κατεύθυνση, ενώ θα έπρεπε να πρωτοστατεί. Μήπως για να μην ενοχληθεί ο νέος «στρατηγικός σύμμαχος», το Ισραήλ;
Η δημιουργία αποπυρηνικοποιημένης Μ. Ανατολής είναι εφικτός στόχος. Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν ήδη καρποφορήσει σε άλλες περιοχές της Γης. Πρώτη η Λ. Αμερική-Καραϊβική κηρύχθηκε «ζώνη ελεύθερη από πυρηνικά όπλα» το 1967, με τη Συνθήκη του Τλατελόλκο, με αποτέλεσμα να αρνηθούν τα πυρηνικά τους σχέδια η Βραζιλία και η Αργεντινή.
Ακολούθησε η περιοχή του Νότιου Ειρηνικού το 1985, με τη Συνθήκη της Ραροτόνγκα. Αλλά και στη μεταψυχροπολεμική εποχή, είχαμε συμφωνίες για δύο νέες αποπυρηνικοποιημένες ζώνες: στη Νοτιοανατολική Ασία, με τη Συνθήκη της Μπανγκόκ (1995) και στην Αφρική, με τη Συνθήκη της Πελιντάμπα (1996), η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 15.7.2009.
Απαιτείται, λοιπόν, συντονισμένη διεθνής κινητοποίηση για αποπυρηνικοποιημένη Μ. Ανατολή. Ηδη αναλαμβάνονται και στη χώρα μας πρωτοβουλίες δράσης και διεκδίκησης του μεγάλου αυτού στόχου. Από τη Μ. Ανατολή δεν πρέπει να ξεκινήσει ένα παγκόσμιο πυρηνικό ολοκαύτωμα, αλλά να γίνει ένα τεράστιο βήμα για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά.
…………………………………………………………………………………………………………..
* Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου